Ik ben pianist die ook nog blokfluitles heeft gehad, maar alles ging toen auditief. Ik las nog geen muziekbrailleschrift in die dagen. Misschien is het een idee om ook voorzichtig te beginnen met muziekbrailleschrift te leren. Het is misschien nog wat vroeg maar de notatie voor een blokfluit is niet al te complex dus dat valt vrij gauw leren. Natuurlijk is het daarbij ook van belang dat de docent zich enigszins verdiept in de materie. Met enigszins bedoel ik nadrukkelijk niet dat de docent het braillemuziekschrift \"moet\" beheersen, als het onderliggende systeem maar duidelijk is voor de docent heb je een mooie basis om te werken. De combinatie van auditief werken en lezen is heel mooi, maar uiteindelijk zal de slechtziende leerling toch tot een eigen werkvorm komen die het beste bij hem of haar past.
Dedicon produceert muziekschrift in aangepaste vorm en kan gevraagd worden om muziekmateriaal in braille en in gesproken vorm. De beschikbare collectie bij Dedicon is echter beperkt. In de rubriek links en adressen zijn ook adressen opgenomen van blindenbibliotheken buiten Nederland met een vrij grote collectie.
Braillemuziekschrift is ook (net als het braille alfabet) ondergebracht in het 6-puntssysteem. Dit houdt in dat tekens dubbelfuncties hebben. Met andere woorden er is optisch en tactiel geen enkel verschil in eerste instantie tussen een pagina bladmuziek of een pagina tekst. Dezelfde punten combinatie heeft in tekst een andere betekenis dan in muzieknotatie. In het begin is dat misschien wel wennen maar kinderen pakken dit meestal snel op. Het braillesysteem wordt wel aanmerkelijk complexer wanneer meerstemmigheid en akkoorden moeten worden genoteerd. Het is aan te raden dat je het principe van het braillemuziekschrift leert kennen maar ik ben van mening dat je het echt niet tot in de \"puntjes\" moet beheersen. Dedicon heeft een naslagwerk (geen methode helaas) waar alle gebruikte tekens te vinden zijn. Het systeem is internationaal net als het normale notenschrift.
Bert van den Brink

Voor het lezen van bladmuziek kunnen slechtzienden gebruik maken van de mogelijkheden die in de rubriek partituren zijn beschreven. Beginnende muzikanten kunnen voordat het lezen van noten een rol gaat spelen heel veel op gehoor bereiken. Het leert hen hun instrument verkennen en begrip en en het traint het absolute gehoor en begrip van de muziek zelf.
Bij het kunnen lezen van bladmuziek denk je natuurlijk aan het gewone gebruik van papieren bladmuziek. De verlichting die daarbij kan worden gebruikt, kan al veel verschil maken: Het licht moet waarschijnlijk van achteren komen, maar mag ook weer geen sterke reflectie geven, want dan gaat het voor hun ogen schitteren en wordt het allemaal erg vermoeiend. Wat dat schitteren en die vermoeidheid betreft: Een goede optometrist kan daarin veel verbetering brengen met filterglazen, juist die techniek heeft de laatste jaren sprongen vooruit gemaakt. 

'

Er is geen specifieke cursus die je op afstand kunt doen om je techniek te verbeteren. Er zijn wel allerlei filmpjes te vinden op youtube, maar of dat nou echt helpt voor de langere termijn is niet zeker. Nou zijn toonladders niet de enige zaligmakende factoren om lekker te spelen. Ook het kunnen vinden en omkeren van akkoorden helpt (vaak beter) bij \"het kunnen spelen wat je wil\". Met een paar principes van vingerzettingen, kom je al een heel eind!

\r\n

Het spelen van toonladders gebeurt altijd met een groepering van afwisselend drie en dan vier vingers.
Qua ergonomie is het onhandig om duimen op zwarte toetsen te zetten bij het spelen van ladders. (geldt niet voor akkoorden overigens)
De toonladder van B grote terts laat eigenlijk het mooiste dit ergonomische model zien namelijk: B duim cis dis met 2 en 3 duim op E en dan met twee drie en vierde vinger fis gis ais. Nu is het alleen nog een kwestie van de vingerzetting bepalen van de toonladders die met een zwarte toets beginnen. Ook daar kun je altijd een groepering vinden van eerst drie en dan vier vingers waarbij duimen nooit op zwarte toetsen komen en ... en niet onbelangrijk, als er na een zwarte toets een witte volgt moet daar altijd een duim komen.
Voor de linkerhand geldt deze regel ook maar dan wel in omgekeerde volgorde dus naar beneden spelend.
Experimenteer hier maar eens mee en dan volgt later eens iets over het spelen van akkoorden.

We kunnen stellen, dat dé oplossing niet bestaat, maar er zijn gelukkig meerdere wegen die naar Rome kunnen leiden.
Het is voor een ander altijd heel moeilijk om te beoordelen wat iemand nog wel of niet ziet. Alleen maar uitgaan van een bepaalde visus is verre van voldoende, daarom hier wat algemene aanwijzingen, in de hoop dat die de weg wijzen.
Ten eerste bestaat de mogelijkheid om bij een optometrist naar een speciaal op dit doel gerichte optische oplossing aan te sturen. Ze kennen dat ook van computergebruikers, die het niet gaat om een leesbril of bril voor de afstand, maar specifiek op de gewenst afstand ingestelde oplossing in de vorm van een bril, ze spreken dan van een computerbril.

\r\n

Bij alle overige oplossingen komt de pc om de hoek kijken. Het kan daarbij om verschillende toepassingen gaan. Zo kan met de pc de in deze rubriek besproken software worden gedraaid.

Ik ben begonnen met het uitleggen van het braillenotenschrift maar zit nog in de beginfase. Dedicon heeft volgens eigen informatie geen beginners-braillemuziek in collectie. In ons omringende landen zijn ook blindenbibliotheken die een muziekcollectie hebben. De contactgegevens staan genoemd onder de rubriek links en adressen.
Mijn leraar maakte vroeger zelf stukjes voor het beginonderwijs van mij maar die heb ik nooit in mijn bezit gehad. Echte eenvoudige stukjes heb ik waarschijnlijk niet in huis maar we moeten hier toch iets op verzinnen. 

Altijd als ik deze vragen krijg, denk ik aan mijn eigen start jaren terug waarbij ik als blinde ook les kreeg van mensen waarvoor \"lesgeven aan blinden\" de eerste keer was. Wat bijzonder om dan samen oplossingen te zoeken voor situaties en niet meteen met een heel protocol geconfronteerd te zijn. Als blinde word je toch al omgeven door zogenaamde deskundigen in onderwijs en zorg die allemaal zo goed weten wat goed voor je zou zijn. Heerlijk dus om met je muziekleraar samen een proces aan te gaan. O, er zijn natuurlijk zaken die ik je ook graag ter overweging mee wil geven maar meer dan overwegingen hoeven het niet te zijn.
De motorische ontwikkeling van blinde kinderen is anders zeker als ze blind geboren zijn. Bedenk bij alles wat je voorspeelt dat blinden alleen de klank horen maar dat we eigenlijk ook moeten voelen bij de leraar en bij onszelf hoe de bewegingen daarvoor zo goed mogelijk gemaakt kunnen worden.
Aangezien blinden auditief ingesteld zijn, is klank vaak de eerste referentie en die wordt ook vaak heel mooi maar dat wil nog niet zeggen dat het fysiek allemaal voor elkaar is. Let daar heel precies op want blinden kunnen zichzelf daarin niet goed corrigeren. Ik zou zeker auditief beginnen omdat je dan vrij snel resultaat krijgt.
Vanuit braillemuziek werken is natuurlijk wel heel goed voor het echt gaan spelen van geschreven muziek maar het is een lange en vooral langere weg want je kan niet lezen en spelen tegelijk en je moet alles natuurlijk meteen uit het hoofd leren, maat voor maat, hand voor hand en dan langzamerhand alles combineren. Hiervoor is doorzettingsvermogen en geheugen heel positief.
Niet iedereen heeft die discipline en dat hoeft natuurlijk ook niet. Wil je echt verder en zelfstandig muziek kunnen verwerven dan is braillemuziekschrift wel de meest aangewezen vorm. Voor een heel breed repertoire in de popmuziek kun je auditief werken maar misschien ontstaat er dan toch een soort slordigheid zelfs op hoog niveau waarbij de speler zich wel redden kan met allerlei foefjes en vooral goede oortjes. 

Laat ik beginnen te zeggen dat braillemuziekschrift ook binnen de zespuntscode van het brailleschrift mogelijk is. Dat heeft wel tot gevolg dat je bij wijze van spreke een andere sleutel moet hanteren want alle tekens die eerst letters en cijfers waren zijn nu ineens muziektekens geworden. In het begin is dit verwarrend maar het went snel. Een goed geheugen en geduld is een even zo belangrijke eigenschap want je krijgt de informatie binnen via je vingertoppen en alles moet je daarna zelf memoriseren en bij elkaar voegen. Zo is het praktisch onmogelijk twee partijen (twee balken) tegelijk te lezen. Dat doe je na elkaar en dan voeg je het in je hoofd samen.
Het klinkt bijna alsof je er niet aan zou moeten beginnen maar het tegendeel is mijn advies! Het is niet noodzakelijk om als docent het braillemuziekschrift helemaal te beheersen, maar het begrip ervan is natuurlijk wel heel fijn voor de leerling.
Bij Dedicon (www.dedicon.nl) in Grave is er zowel braillemuziek als een handleiding te verkrijgen.
Een cursus of lesmethode om het braillemuziekschrift aan te leren bestaat er nog niet. Begin met eenvoudige stukjes waarbij het eindresultaat bij voorbeeld al bekend is en ondersteun het voorlopig ook met een auditief voorbeeld. 

Als deze man nog helemaal moet beginnen lijkt het me niet eenvoudig -ook wat betreft de houding- maar vermoedelijk speelde hij al gitaar.
Iedereen is in zo\'n geval geneigd puur naar auditieve oplossingen te zoeken zoals het opnemen van alles wat de leerling moet bestuderen. Toch zou het best eens kunnen zijn dat deze leerling visueel is ingesteld en veel abstracter wil worden begeleid dus met een soort notatie van wat hij moet gaan spelen. In dat geval zou je kunnen overwegen de notatie in te spreken.
Bij Dedicon (www.dedicon.nl) kun je dit soort werk ook laten maken. Ze noemen dat gesproken bladmuziek. De gesproken bladmuzke wordt geleverd in Daisy audio formaat en vereist dus een Daosy afspeelapparaat om het te beluisteren.
Vermoedelijk kom je uiteindelijk terecht bij een combinatie van deze twee vormen dus auditief puur door middel van voorspelen of auditief-abstract door het inspreken van de notatie. Probeer zeker ook te stimuleren dat hij zichzelf en anderen kan begeleiden want naast het puur vakmatige daarvan heeft het ook iets heel sociaals en dat zou wel eens heel belangrijk kunnen zijn.
Er is dus geen pasklare oplossing voor een situatie als deze en misschien is dat ook helemaal niet zo verkeerd. Uiteindelijk ga je toch samen iets verzinnen en proberen. Als het werkt ga je daar gewoon mee door natuurlijk. 

De vraag is duidelijk; het antwoord iets minder. Er is geen methode om het braillemuziekschrift systematisch aan te leren. Er is wel een naslagwerk met alle tekens en uitleg daarover maar dat is natuurlijk wel iets anders.
Vreemd genoeg zijn in brailleschrift de achtste noten de basisnoten in plaats van de kwarten in het (gewone) muziekschrift. Dat betekent dus dat het werken uit beginboekjes met kwartnoten niet het meest eenvoudig is voor braillelezers. Het verschil is overigens niet dramatisch maar het verklaart wel iets.
Zelf ben ik van mening dat een docent die een blinde leerling heeft wel op de hoogte moet zijn van de werking van het systeem maar het niet tot in detail hoeft te beheersen. Braillemuziekschrift vergt vrij veel van geheugen en geduld omdat het onmogelijk is een stuk muziek in z\'n geheel te \"overzien\". Rechterhand linkerhand moet je apart lezen en zelf combineren. Combinatie van auditief en braillegebruik is heel aangenaam. Je weet ongeveer al wat je te lezen krijgt omdat je de muziek eerst een keer beluisterd hebt.
Bert van den Brink